Emakumeek erakutsi dute, Donostian, klima-aldaketaren aurka borrokatzen ari direla
Change the Change konferentziak bistaratu du, Emakumearen Nazioarteko Egunean, ingurumen-kontzientziazioaren aurrean emakumeek jokatzen duten rola.
Sylvia Earle eta Bunny McDiarmidek konferentziaren azken eguna itxi dute. Gaurko jardunaldian, txostengile guztiak emakumeak izan dira.
Emakumeak izan dira ‘Change the Change’ Klima Aldaketari buruzko Nazioarteko Konferentziaren azken egunaren protagonistak, martxoaren 8arekin batera, hau da, Emakumearen Nazioarteko Egunarekin batera. Izatez, txostengile guztiak emakumezkoak izan dira. Gainera, saioa eguerdian amaitu da, bertaratutakoek bat egin ahal izan zezaten M-8ko errebindikazioekin.
Eusko Jaurlaritzako Ingurumeneko sailburuorde Elena Morenok -konferentziaren anfitrioiak- azpimarratu du martxoaren 8an nabarmendu beharko litzatekeela emakumeek klima-aldaketaren aurkako borrokan jokatzen duten rola, baita haien lidergoa ere. Orobat, ‘emakumea’ eta ‘klima’ gaiak uztartzen dituen saio bat egitearen garrantzia ere azpimarratu du. “Emakumeen kalteberatasunaz hitz egiten dugu. Agian haiek dira aldaketa gehien pairatuko dutenak. 20 milioi klima-errefuxiatu emakumezkoak dira”. Klima-aldaketaren aurkako borroka gizarte-aldaketarekin lotu du: “’Friday for Future’eko gazteak ez dira klima-aldaketaren inguruan soilik mobilizatzen; horrez gain, gizarte-aldaketa bat eskatzen ari dira, gizarte jasangarriago bat, bidezkoagoa eta inklusiboagoa”.
Ahalduntzearen eta klima-aldaketari aurre egiteko borrokaren adibide dira Bunny McDiarmid, Greenpeace Internationaleko zuzendaritzakide eragilea, eta Sylvia Earle, National Geographiceko ozeanografoa eta Asturiasko Printzesaren 2018ko Gogaidetasun Sariduna, biek bertaratutako pertsonak inspiratu baitituzte. “Tresnak ekarri eta gaurko egunagatik kaleak hartzen dituzten emakumeak balioetsi nahi ditut”, adierazi du McDiarmidek. “Emakumeek bi aldiz sendoago izan behar dute arrakasta lortzeko”, gaineratu du.
Ekintzaile honen ustez, “trantsizio energetikoa ez da bidezkoa izango munduko biztanleriaren % 50 barne sartu ezean. Haiek pairatzen dituzte energia ezin eskuratzearen ondorioak”. Emakumeen lidergoari dagokionez, ekintzaile honek uste du “ezinbestekoa dela emakume gehiago egotea enpresa energetiko eta elektrikoen administrazio-kontseiluetan”.
McDiarmidek kontatu du Greenpeacen 20 urtez baino gehiagoz bizi izandakoa. “Munduko bi lan gogorrenak nituen: ama izatea eta planeta salbatzea”, esan du. Oraingo mugimendu feministak nabarmendu nahi izan ditu: “Biziki ederra da kaleak hartzen dituzten emakume gazte horien mugimenduak agertzen ikustea, baita gobernuei aurre egiten dieten adineko emakumeak ere ikustea. Baztertuak izatea onartzen ez baitute”.
Planetako urdinaren garrantzia
“Jakintzak ahalduntzen gaitu, eta gizakion arazorik handiena ez jakitea da”. Sylvia Earlek hitz egin du ozeanoetako biodibertsitate guztiaren garrantziaz, existitzen diren espezie guztien beharraz. “Kostatzen ari zaigu ulertzea ozeanoan badirela mugak haien espezieak tratatzerakoan”, azaldu du. “Bizitza guztiak begiratu ditzazuela eskatzen dizuet, errespetuz eta duintasunez tratatu ditzazuela”. Earlek gogor kritikatu du gizakiek itsasoan sartzeko eta hortik ateratzeko duten modua: “Mugak gainditu ditugu, ozeanoak lehe bezala funtzionatu dezala espero dugun bitartean”.
“Txikia nintzenean ozeanoan zeuden marrazoen % 10 geratzen da”, deitoratu du Earlek. Baleen moduko espezieen aurkako indarkeriaren adibide batzuen bidez, garrantzia eman nahi izan dio kontzientzia beti izateaz, baita mikroorganismo txikiak ateratzean ere. “Izaki txikirik gabe, planetako kimika aldatu egiten da”. “Ispiluan begiratu dezakegu guere burua. Geuk aukeratuko dugu zer izango den mundua, eta datozen hamar urteetan egiten dugunak ezarriko du ildoa”, ondorioztatu du Earlek.
Change the Change konferentziaren azken eguna hasi da TVEko Eguraldi sailaren buru eta Meteorologiaren Komunikatzaileen Elkarteko (ACOMET) presidente Mónica Lópezekin. Honek “komunikatzearen garrantziaz” hitz egin du ‘Klima-aldaketaren dibulgazioa’ izeneko saio berezian. Lópezek esan du “ez gaudela ohituta mota horretako informaziora”, dela hizkuntzaren kodifikazioagatik dela meteorologiaren izaera zientifikoagatik. Hala ere, meteorologoak “erabiltzeko” eskatu du: “Baditugu aukera eta sinesgarritasuna. Zientzia kontatzen dugu, eta gustukoa dugu”. Lópezén iritziz, erronka da nola iritsi daitekeen entzuleengana: “Beharrezkoa da herritarrek informazioa ulertu dezatela, eta komunikazio-prozesuak informazio horren erabilerara eraman behar du azkenean”.
Leyla Acaroglu NBEren Lurraren txapelduna izan zen 2016an. Jasangarritasunaren aditu honek ‘planetako heroi’ bezala parte hartu du konferentzian. “Arduratsuok izan behar dugu gure oraingo ekintzekin, haien inpaktua etorkizunean ez jasateko”. Acarogluk alternatiba jasangarriez inspiratu ditu bertaratutakoak, hala nola pentsaera zirkularraz. “Sortzen dugun guztiak badu inpaktua”, adierazi du Acarogluk; hori esateaz batera, ohituren aldaketaz hausnartzera gonbidatu ditu bertaratutakoak, zeren “jakin behar baitugu nola sortu daitezkeen konponbideak”.
IPCCko kideen % 20 soilik dira emakumeak
Emakume gehiagok gidatu dute klima-aldaketaren aurkako borroka Change the Changen: Eusko Jaurlaritzako Ingurumeneko sailburuorde Elena Moreno anfitrioi gisa arituz, bertan izan dira Landa Garapen, Ingurumen eta Toki Administrazio sailburu Isabel Elizalde, ECODESeko Elkarrizketa saileko zuzendari eta Zaragozako Unibertsitateko Soziologia irakasle Cristina Monge, eta Espainiako Gobernuaren Klima Aldaketaren Espainiar Bulegoaren zuzendari nagusi Valvanera Ulargui. Hain zuzen ere, emakumeen lidergoaren aldeko bultzadaz hitz egin dute.
Elizaldek azpimarratu du emakumeen ahalduntzearen garrantzia, landa-eremuetako emakumeen eta politikarien ahalduntzearen zailtasuna nabarmenduz. “Ez dakit noraino konturatzen garen hemen batzen ari garela aurrez aurre ditugun bi erronka nagusiak: klima-aldaketarena eta emakumeenganako desberdintasunarena”, adierazi du Mongek. Ideia bat errepikatu du, alegia, “emakumeak direla lurralde kalteberenen kalteberenak”, eta, gainera, “ez dugula presentziarik erabakien foroetan. Adibidez, IPCCko zientzialarien % 20 soilik dira emakumeak”. Trantsizio energetikoaren moduko gaiei dagokienez, “berriztagarrien alorreko lana bistaratu gabe geratzen da berriz ere: % 32 emakumeak dira, eta horien erdiak zeregin administratiboetan aritzen dira; oso garrantzitsuak izan arren, bigarren planoan geratzen dira”.
Ularguik nabarmendu du Parisko Akordioaren moduko itunen balioa, hor jartzen baitira aurrez aurre aldaketaren alde dauden herrialdeak, euren ekonomia erregai fosiletan oinarritzen dituzten herrialdeak eta emisiorik ez izan arren erabaki solidario eta bidezkoak behar dituztenak. Emakumeak erabakitze-organo horietan eta organo politikoetan ahalduntzearen alde agertu da: “Emakumeak erabakien erdigunean egon behar dira, eta horretaz ari gara Klima Aldaketari buruzko lege berriarekin ere.”.
